Siber Güvenliğin Geleceği ve Veri İhlallerinden Korunmak
Konuk Yazar: Güneş OKAN
Yazılım Test Mühendisi ve Bilgi Güvenliği Baş Denetçisi
Siber güvenlik ve veri ihlallerinin geleceği, bireyler ve kuruluşlar için büyük bir endişe kaynağıdır. Teknoloji ilerledikçe siber tehditler daha karmaşık ve daha yaygın hale gelmektedir.
Siber güvenlik, bilgisayar sistemlerinin, ağların ve hassas bilgilerin yetkisiz erişim,hırsızlık,hasar ve istismardan korunmasını ifade eder. Dijital varlıkları ve verileri kötü amaçlı yazılım,kimlik avı,bilgisayar korsanlığı ve sosyal mühendislik dahil olmak üzere çeşitli siber saldırı türlerinden korumak için bir dizi güvenlik önlemi, tekniği ve uygulaması uygulanmalıdır.
Öte yandan veri ihlalleri,hassas bilgilere yetkisiz olarak erişildiğinde veya bu bilgiler ifşa edildiğinde meydana gelir.Bu insan hatası,sistem arızası veya siber saldırılar gibi çeşitli nedenlerle meydana gelebilir. Veri ihlalleri mali kayıp,itibar zedelenmesi,yasal sorumluluk ve kimlik hırsızlığı gibi bir dizi olumsuz sonuca yol açabilir.
Siber güvenlik ve veri ihlalleri elele gider ve veri ihlallerini önlemek için etkili siber güvenlik önlemleri şarttır. Kuruluşların ve bireylerin güçlü parolalar uygulayarak,yazılım ve güvenlik sistemlerini düzenli olarak güncelleyerek,güvenlik denetimleri yaparak ve çalışanlara siber güvenlik eğitimi vererek dijital varlıklarını ve verilerini güvence altına alma konusunda proaktif olmaları gerekir.
Önlemlere ek olarak etkili siber güvenlik, bir veri ihlali durumunda da önlem alınmasını gerektirir. Bu bir soruşturma yürütmeyi, etkilenen tarafları bilgilendirmeyi ve ihlalin neden olduğu zararı azaltmak için adımlar atmayı içerebilir. Genel olarak, siber güvenlik ve veri ihlalleri, dijital bilgilerin güvenliğini ve emniyetini sağlamak için sürekli dikkat ve yatırım gerektiren önemli konulardır.
Siber güvenlik ve veri ihlalleriyle ilgili gelecekteki bazı potansiyel eğilimler aşağıdaki gibidir:
Yapay zeka(AI) ve makine öğrenimi: Yapay zeka(AI) ve makine öğreniminin siber güvenlikte giderek daha önemli bir rol oynaması beklenmektedir. Bu teknolojiler, siber tehditleri daha hızlı ve etkili bir şekilde tespit etmek, bunlara yanıt vermek ve veri ihlallerinin etkisini azaltmak için kullanılabilir.
Nesnelerin İnterneti(IoT): IoT,akıllı evler,giyilebilir cihazlar ve endüstriyel kontrol sistemleri vb.dahil olmak üzere internete bağlı cihazların büyüyen ağını ifade etmektedir. IoT cihazlarının sayısı artmaya devam ettikçe bu cihazlara yönelik siber saldırı riski de artmaktadır ve bu da büyük ölçekli bilgi ihlallerine yol açabilme olasılığını artırmaktadır.
Bulut güvenliği: Bulut bilişimin ortaya çıkmasıyla birlikte daha fazla veri ve uygulama buluta taşınmaya başlamıştır. Bu değişim, bulut ortamlarının güvenliği ve veri ihlalleri potansiyeli ile ilgili endişeleri de artırmıştır. Bulut sağlayıcılarının bu endişeleri gidermek için güvenlik hizmetlerini geliştirmeye devam etmeleri beklenmektedir.
Siber sigorta: Siber sigorta veri ihlallerinin mali sonuçlarına karşı koruma sağlamak isteği giderek daha popüler hale gelmektedir. Veri ihlallerinin sıklığı ve zararı arttıkça siber sigortaya olan talebinde artması beklenmektedir.
Gizlilik düzenlemeleri: Bu düzenlemeler bireysel gizliliği korumak için tasarlanmıştır ve kuruluşların kişisel bilgileri korumak için sağlam güvenlik önlemleri almasını gerektirir.
Kuantum bilişim: Kuantum bilişim, siber güvenlikte devrim yaratma potansiyeline sahip gelişmekte olan bir teknolojidir. Kuantum bilişim,verileri korumak için kullanılan kriptografik algoritmaların çoğunu kırabilir ve potansiyel olarak büyük ölçekli veri ihlallerine yol açabilme riski taşımaktadır. Bununla birlikte kuantum bilişim siber güvenliğide geliştirebilir ve siber suçluların güvenlik açıklarından yararlanmasını zorlaştırabilir.
Özetle, siber güvenlik ve veri ihlallerinin geleceği karmaşık ve belirsizdir. Teknoloji ilerledikçe siber tehditler daha karmaşık hale gelmektedir. Bununla birlikte yapay zeka ve kuantum bilişim gibi yeni teknolojiler, veri ihlallerini önlemek ve dijital varlıkları korumak için yeni çözümler sağlayabilir. Bireylerin ve kuruluşların bu eğilimlere yanıt vermesi ve siber tehditlere karşı korunmak için sağlam güvenlik önlemleri uygulaması önemlidir.
Siber Güvenlik İçin Gelişen Teknolojiler Ve Stratejiler
Siber güvenlik için yeni teknolojiler ve stratejiler,giderek daha karmaşık hale gelen siber tehditlere karşıkorunmak için gereklidir.
Siber güvenlik için gelişmekte olan teknolojilere ve stratejilere bazı örnekler aşağıdaki gibidir:
Yapayzeka(AI) ve makineöğrenimi: Yapay zeka(AI) ve makine öğrenimi teknolojileri siber tehditleri geleneksel yöntemlerden daha hızlı ve daha etkili bir şekilde tespit etmek ve bunlara yanıt vermek için kullanılabilir. Bu teknolojiler büyük miktarda veriyi analiz edebilir ve potansiyel saldırılara işaret eden kalıpları belirleyebilir.
Davranışsal analitik: Davranışsal analitik kuruluşların kullanıcı davranışlarını analiz ederek siber tehditleri tespit etmesine ve bunlara yanıt vermesine yardımcı olan yeni bir teknolojidir. Teknoloji, bir kullanıcı hesabının ihlali gibi potansiyel bir güvenlik tehdidine işaret edebilecek olağandışı davranışları belirleyebilir.
Blockchain: Blockchain teknolojisi en çok kripto para birimlerindeki kullanımıyla bilinir ancak siber güvenlik alanında da potansiyel uygulamaları vardır. Blok zinciri,veri işlemlerinin kurcalamaya dayanıklı ve şeffaf kayıtlarını sağlayarak verileri korumak için kullanılabilir.
Sıfır Güven Mimarisi: Sıfır Güven Mimarisi hiçbir kullanıcı,cihaz veya uygulamanın doğası gereğ güvenilmez olmadığını varsayan bir güvenlik modelidir. Bumodel ağa veya verilere erişimlerine izin verilmeden önce tüm kullanıcıların,cihazların ve uygulamaların kimliklerinin doğrulanmasını ve yetkilendirilmesini gerektirir.
Siber tehdit istihbaratı: Siber tehdit istihbaratı,kalıpları ve eğilimleri belirlemek için potansiyel siber tehditlerle ilgili verilerin toplanması ve analiz edilmesidir. Bu bilgiler,siber saldırıları proaktif olarak belirlemek ve önlemek için kullanılabilir.
Mikro Segmentasyon: Mikro segmentasyon,ağı herbiri kendi güvenlik kontrollerine sahip daha küçük segmentlere ayıran bir ağ güvenliği stratejisidir. Bu yaklaşım,ağa zaten erişimi olan siber suçluların yanal hareketlerini önlemeyey ardımcı olur.
Çok faktörlü kimlik doğrulama: Çok faktörlü kimlik doğrulama(MFA),kullanıcıların parola ve biyometri gibi iki veya daha fazla kimlik doğrulama biçimi kullanmasını gerektiren bir kimlik doğrulama yöntemidir. Bu yöntem, siber suçluların kullanıcı hesaplarına erişim sağlamasını zorlaştırarak hassas verilere yetkisiz erişimi önleyebilir.
Sonuç olarak yeni teknolojiler ve stratejiler, kuruluşların sürekli gelişen siber tehdit ortamının bir adım önünde olabilmeleri için önemlidir: Yapay zeka ve makine öğrenimi, davranışsal analitik, blok zinciri, sıfır güven mimarisi, siber tehdit istihbaratı,mikro segmentasyon ve MFA, kuruluşların kullanabileceği teknolojilerden bazılarıdır.
Kuruluşların siber tehditlere karşı korunmasına yardımcı olabilecek bazı yeni teknolojiler ve stratejiler:
Bireylerin ve kuruluşların bu yeni teknolojiler hakkında bilgi sahibi olmaları ve siber tehditlere karşı korunmak için sağlam güvenlik önlemleri almaları önemlidir.
Şirketler Geleceğe Nasıl Hazırlanabilir?
Şirketlerin rekabetçi ve başarılı kalabilmeleri için geleceğe hazırlanmaları önemlidir.
Şirketlerin geleceğe hazırlanabileceği bazı yolları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Dijital dönüşümü benimsemek: Dijital dönüşümü, dijital teknolojinin işletmenin tüm yönlerine entegre edilmesi olarak tanımlayabiliriz. Dijital dönüşüm, dijital teknolojilerin bir işletmenin tüm yönlerine dahil edilmesidir ve işletmenin operasyonlarını kolaylaştırmasını, müşteri deneyimini iyileştirmesini ve rakiplerinin önüne geçmesini sağlar.
İşletmelerin dijital dönüşümü benimseyebileceği bazı yollar aşağıdaki gibidir:
a)Operasyonların dijitalleştirilmesi: Dijital araçlar ve süreçler uygulanarak manuel görevler otomatikleştirilebilir ve verimlilik artırılabilir. Örnek olarak, ilerlemeyi takip etmek için proje yönetimi yazılımı, otomatik faturalama ve müşteri hizmetlerini otomatikleştirmek için chat botlar verebiliriz.
b)Müşteri deneyimini iyileştirmek: Dijital dönüşüm müşterilerin işletmeyle etkileşime girmesi için dijital araçlar ve kaynaklar sağlayarak işletmelerin müşteri deneyimini iyileştirmesine yardımcı olabilir. Örneğin, müşterilerin işletmeyle etkileşimini kolaylaştırmak için mobil uygulamalar, sohbet botları ve self servis portallar sağlanabilir.
c)Bulut bilişimi benimsemek: Bulut bilişim şirketlerin dünyanın her yerinden veri ve uygulamalara erişmesine olanak tanıyarak uzaktaki ekiplerle işbirliği yapmayı ve operasyonları ölçeklendirmeyi kolaylaştırır. Bulut bilişim ayrıca fiziksel altyapı gerektirmediği için donanım ve bakım maliyetlerini de azaltır.
d)Veri analitiğinden yararlanmak: Dijital dönüşüm, şirketlerin müşterileri, ürünleri ve operasyonları hakkında büyük miktarda veri toplamasını ve analiz etmesini sağlayabilir. Veri analitiğinin kullanılması, şirketlerin müşteri davranışlarını ve tercihlerini anlamasını, iyileştirme alanlarını belirlemesini ve veriye dayalı kararlar almasını sağlar.
e)Dijital bir strateji geliştirmek: Dijital dönüşümü başarmak için şirketlerin amaçlarını, hedeflerini ve bunlara ulaşma stratejilerini özetleyen bir dijital strateji geliştirmeleri gerekir. Dijital strateji, şirketin mevcut yeteneklerini, gelecekteki ihtiyaçlarını ve potansiyel risklerini göz önünde bulundurmalıdır.
f)Dijital yeteneklere yatırım yapmak: Dijital dönüşümü tam anlamıyla benimsemek için dijital iş gücünüze yatırım yapmanız gerekir. Dijital araçları ve süreçleri uygulamak, veri analitiğini yönetmek ve dijital stratejiler geliştirmek için doğru becerilere ve uzmanlığa sahip profesyonelleri istihdam etmeniz gerekir.
Sonuç olarak, şirketler dijital dönüşümü benimseyerek rekabette öne geçebilir ve daha iyi bir müşteri deneyimi sunabilirler. Operasyonları dijitalleştirerek, müşteri deneyimini iyileştirerek, bulut bilişimi benimseyerek, veri analitiğinden yararlanarak, dijital stratejiler geliştirerek ve dijital yeteneklere yatırım yaparak şirketler büyüme ve inovasyonu teşvik etmek için dijital teknolojilerden yararlanabilir.
Çevik metodolojileri benimsemek: Çevik bir metodoloji benimsemek, değişen müşteri ihtiyaçlarına ve pazar trendlerine uyum sağlamak için esnek ve yinelemeli geliştirme süreçleri kullanmak anlamına gelir. Çevik metodolojiler, verimliliği artırma, maliyetleri düşürme ve müşteri memnuniyetini geliştirme potansiyelleri nedeniyle son yıllarda popülerlik kazanmıştır.
İşte şirketlerin çevik metodolojileri benimseyebileceği bazı yollar aşağıdaki gibidir:
a) Gelişmekte olan teknolojilere yatırım yapmak: Yapay zeka, makine öğrenimi ve blok zinciri gibi yeni teknolojiler iş operasyonlarını ve müşteri deneyimini dönüştürme potansiyeline sahiptir. İşletmeler bu teknolojilere yatırım yaparak bir adım önde olabilir ve rekabet güçlerini koruyabilirler.
b) Siber güvenliğe odaklanmak: Siber güvenliğe odaklanmak, hassas bilgileri, ağları ve sistemleri siber tehditlerden korumak için kapsamlı bir yaklaşım benimsemek anlamına gelir.Siber saldırılardaki artış ve siber suçluların karmaşıklığı nedeniyle siber güvenlik son yıllarda giderek daha önemli hale gelmiştir.
c) Risk değerlendirmesini yapmak: İşletmeler potansiyel siber güvenlik tehditlerini ve açıklarını belirlemek için risk değerlendirmeleri yapabilirler. Kötü amaçlı yazılım, kimlik avı saldırıları ve veri ihlalleri gibi farklı siber tehdit türlerinin olasılığını ve etkisini değerlendirin.
d) Güçlü parola politikaları uygulamak: Parola politikaları, kullanıcıların güçlü parolalar oluşturmasını, çok faktörlü kimlik doğrulama kullanmasını ve parolaları düzenli olarak değiştirmesini gerektirerek şirket ağlarının ve sistemlerinin korunmasına yardımcı olabilir. Bu, hassas bilgilere yetkisiz erişimi önler.
e) Şifreleme ve veri koruması kullanmak: Şifreleme ve veri koruma, şirketlerin hassas bilgileri korumasına ve veri sızıntılarını önlemesine yardımcı olabilir.
f) Yazılım ve sistemleri güncel tutmak: Yazılım ve sistemlerin güncel tutulması siber tehditlerin önlenmesinde çok önemlidir. Bu, bilinen güvenlik sorunlarını ele almak için güvenlik açıklarının yamalanmasını ve yazılımın en son sürümlere güncellenmesini içerir.
g) Çalışanları en iyi siber güvenlik uygulamaları konusunda eğitim vermek: Çalışanlar siber güvenliğin zayıf halkası olabileceğinden, onları siber tehditleri belirleme ve önlemeye yönelik en iyi uygulamalar konusunda eğitmek önemlidir. Bu, kimlik avı e-postalarının nasıl tanınacağı, güçlü parolaların nasıl oluşturulacağı ve kötü amaçlı yazılım indirmelerinden nasıl kaçınılacağı konusunda eğitimi içermektedir.
h) Ağları ve sistemleri izlemek: Ağların ve sistemlerin düzenli olarak izlenmesi, potansiyel siber tehditlerin gerçek zamanlı olarak tespit edilmesini ve bunlara müdahale edilmesini sağlar. Bunu yapmak için, saldırı tespit ve önleme sistemleri(IDPS)ve güvenlik bilgi ve olay yönetim sistemleri(SIEM)gibi araçlar ağ trafiğini izlemek ve potansiyel güvenlik ihlallerin belirlemek için kullanılır.
Sonuç olarak, şirketleri siber tehditlerden korumak için siber güvenliğe odaklanmak çok önemlidir.
İnovasyon kültürünü teşvik etmek: Şirketlerin rekabetçi kalabilmeleri ve pazardaki değişikliklere uyum sağlayabilmeleri için inovasyon şarttır. Şirketler bir inovasyon kültürünü teşvik ederek çalışanlarını yaratıcı düşünmeye,yeni fikirleri test etmeye ve büyümek için yeni fırsatlar belirlemeye teşvik edebilir.
Müşteri deneyimine odaklanmak: Müşteri deneyimi, şirketlerin rekabetçi kalabilmeleri için giderek daha önemli hale gelmektedir. Müşteri deneyimine öncelik vererek güçlü müşteri ilişkileri kurabilir, müşteri sadakatini artırabilir ve kendinizi rakiplerinizden farklılaştırabilirsiniz.
Stratejik planlama: Stratejik bir plan geliştirmek, işletmenizi geleceğe hazırlamak için önemli bir adımdır. Stratejik bir plan geliştirmek, amaç ve hedeflerin belirlenmesini, bu hedeflere ulaşmak için stratejilerin ana hatlarının çizilmesini ve uygulama için bir yol haritası oluşturulmasını içerir.
Sttratejik plan geliştirmeye yönelik temel adımlar aşağıdaki gibidir:
a) SWOT analizi yapmak: SWOT (güçlü yönler,zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler)analizi şirketlerin güçlü yönlerini,zayıf yönlerini ve fırsat alanlarını belirlemelerini sağlar. Bu analiz, kaynaklar ve kabiliyetler gibi iç faktörlerin yanı sıra pazar eğilimleri ve rekabet tehditleri gibi dış faktörlerin analizini de içerir.
b) Amaç ve hedeflerin belirlenmesi: SWOT analizine dayanarak şirketler stratejik planları için belirli amaç ve hedefler belirleyebilir. Bu hedefler ölçülebilir ,ulaşılabilir ve kuruluşun genel misyonu ve vizyonu ile uyumlu olmalıdır.
c) Strateji geliştirmek: Amaç ve hedefler belirlendikten sonra bunlara ulaşmak için stratejiler geliştirilebilir. Bu stratejiler yeni ürün ve hizmetler geliştirmeyi, yeni pazarlara girmeyi, süreçler iyileştirmeyi ve yeni teknolojilere yatırım yapmayı içerebilir.
d) Kaynakların tahsis edilmesi: Stratejik planda belirlenen stratejileri uygulamak için şirketlerin para, insan kaynakları ve teknoloji gibi gerekli kaynakları tahsis etmesi gerekir. Bunu yapmak için, girişimlerin potansiyel etkilerine ve yatırım getirilerine göre önceliklendirilmesi gerekir.
e) Temel performans göstergeleri oluşturmak: İlerlemeyi takip etmek ve sonuçları ölçmek için şirketlerin he bir hedef/amaç için anahtar performans göstergeleri(KPI’lar) belirlemeleri gerekir; KPI’lar spesifik,ölçülebilir,zamana bağlı olmalı ve ilerlemenin yolunda gittiğinden emin olmak için düzenli olarak takip edilmelidir.
f) İzleme ve değerlendirme: Stratejik plan uygulandıktan sonra, etkinliğinin düzenli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu, KPI’ların izlenmesini, başarı ve iyileştirme alanlarının belirlenmesini ve gerektiğinde ayarlamalar yapılmasını içerir.
Sonuç olarak, stratejik planlama şirketlerin geleceğe hazırlanmaları için aşağıdaki maddeleri uygulamak oldukça önemlidir:
* SWOT analizi yapmak,
* Amaç ve hedefler belirlemek,
* Stratejiler formüle etmek,
* Kaynakları tahsis etmek,
* Temel performans göstergelerini belirlemek,
* İlerlemeyi izleyip değerlendirmek
Şirketler için bir yol haritası oluşturulabilir ve böylece değişen piyasa koşullarına uyum sağlamaya daha iyi hazırlanabilirler.
Sonuç
Siber güvenlik, bilgisayar sistemlerinin, ağların ve elektronik cihazların yetkisiz erişim, hırsızlık veya hasara karşı korunmasıdır. İşletmelerin ve bireylerin teknolojiye ve dijital iletişime büyük ölçüde bel bağladığı günümüz dünyasında siber güvenlik, genel güvenliğin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir.
Siber güvenliğe yönelik en önemli tehditlerden biri veri ihlalleridir. Veri ihlalleri, bilgisayar korsanlarının şirketlerin veya bireylerin bilgisayar sistemlerine veya ağlarına yetkisiz erişim sağlaması ve kredi kartı numaraları, sosyal güvenlik numaraları ve diğer kişisel veriler gibi hassas bilgileri çalması durumunda meydana gelir. Bu tür sızıntılar önemli mali kayıplara, itibarın zedelenmesine ve hatta yasal sonuçlara yol açabilir.
Veri ihlallerinin önlenmesi kritik önem taşır ve siber güvenlik bu hedefe ulaşmada kilit bir rol oynar. Siber güvenlik önlemleri arasında güçlü parolaların kullanılması, düzenli yazılım güncellemeleri ve yamaları, güvenlik duvarları ve hassas verilerin şifrelenmesi yer alır.
Buna ek olarak, kimlik avı dolandırıcılığı ve kötü amaçlı yazılım gibi potansiyel tehditler konusunda çalışanların eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi ,veri ihlali riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Siber güvenliğe yatırım yapmak, hassas verileri korumak ve bir veri ihlalinin yıkıcı etkilerini önlemek isteyen kuruluşlar ve bireyler için çok önemlidir.
Siber güvenlik önlemleri uygulayarak kuruluşlar ve bireyler sürekli gelişen siber saldırı tehditlerine karşı korunabilir ve verilerinin gizliliğini, bütünlüğünü ve kullanılabilirliğini sağlayabilir.
Siber Güvenlik Hukuku alanındaki tüm blog yazılarımıza bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
7. Sayı’mızda yayınlanan Onur KORUCU’nun “Bankaların Bilgi Sistemleri ve Elektronik Bankacılık Hizmetlerinde Bilgi Güvenliği” isimli yazıyı okumak için bağlantıya tıklayınız.
Güneş OKAN’ın “Bilgi Güvenliği ve Bilişim Hukuku” isimli kitabını okumak için bağlantıya tıklayınız.
Konuk Yazar: Güneş OKAN
Yazılım Test Mühendisi ve Bilgi Güvenliği Baş Denetçisi
KAYNAKÇA
[1] Okan Güneş, Meriç Doruk ,”Siber Dünyada Güvende misiniz?” , Liman Yayınevi, İstanbul ,2022
[2] Okan Güneş, “Bilgi Güvenliği ve Bilişim Hukuku” , Abaküs Yayınevi, İstanbul , 2022
