Yeni Kripto Varlık Kanunu Taslaklarına Genel Bakış
Yazar: Av. Yiğit NEYİĞİT
Finansal teknolojiler alanında yaşanan gelişmeler ve alternatif finansal araçlara yönelik ilgi ve taleplerin artmasıyla doğru orantılı olarak dünyada ve Türkiye’de ihtiyaçlar doğrultusunda yeni regülasyonların oluşturulması kaçınılmaz bir hal almıştır. Son yıllarda gerçekleştirilen kanunlaştırma tartışmaları ve çalışmaları ile kripto varlıklar hiç şüphesiz ki bu ihtiyacın en çok dile getirildiği sektör olmuştur. Bu kapsamda özellikle ülkemizde uzun süredir kanunlaştırma tartışmaları ve çalışmaları gündemde kalmayı sürdürmüştür. Özellikle, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in kanunlaştırma yönündeki beyanları çerçevesinde kripto varlıklara ilişkin kanunlaştırma sürecine yaklaşıldığı anlaşılmaktadır. Gündemdeki bu yoğunluğa ek olarak, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na (“Kanun“) kripto varlıklara ilişkin düzenlemeler getirilmesini öngören yeni kripto para kanunu taslakları (“Taslak”) (yeni kripto varlık kanun taslakları) çeşitli sosyal mecralarda erişilebilir bir şekilde paylaşılmaktadır. Bu yazımızda paylaşılan Taslaklar sonucunda Kanun’da gerçekleştirilecek değişiklikler ile kripto varlıklara ilişkin ülkemizi bekleyen önemli düzenlemelerden bahsedeceğiz.
1- Beklenen Tanımlamalar
Taslaklar ile birlikte “kripto varlık, kripto varlık alım satım platformu (“Platform“), “kripto varlık saklama hizmeti” ve “kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve “cüzdan” kavramlarının tanımlanması beklenmektedir.
Kanun değişikliği çerçevesinde kripto varlıklara ilişkin olarak birden fazla otoritenin yetkilendirilmesi beklenmektedir. Örneğin sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklara ilişkin olarak düzenleme yapma yetkisine Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) sahip olacakken; sunulan bir ürün veya hizmete erişilmesini amaçlayan veya bunları temsil eden kripto varlıklara ilişkin düzenleme yapma yetkisine Ticaret Bakanlığı’nın sahip olabileceği ilgili Taslaklardan anlaşılmaktadır.
Ayrıca, Kurul’un sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracına izin verebileceği hususunun düzenlenmesi beklenmektedir. İlaveten, Kripto varlık alım satım platformlarının kurulabilmesi ve faaliyete başlanabilmesi için Kurul’dan izne tabi olarak lisans alınması gerekecek olup, platformlar münhasıran Kurulca belirlenecek faaliyetleri yerine getirebilecektir.
2- Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Ortakları
Kripto varlık hizmet sağlayıcı ortaklarının, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun (5411 sayılı Kanun) “Kurucularda aranan şartlar” başlıklı 8.maddesinde belirtilen hukuki, cezai ve niteliksel gerekliliklere benzer hususları yerine getirmesine ilişkin bir hükmün yürürlüğe girmesi beklenmektedir.
3- Yeni Kripto Para Kanunu Konusunda Beklenen Gelişmeler
3.1. Platform Prosedürü
Platformlarca kendi bünyelerinde işlem görecek kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı prosedür oluşturulmasının zorunlu olması ve bu konuda Kurul tarafından ilke ve esasların belirlenmesi beklenmektedir.
3.2. Transfer Kayıtları
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları müşterilerinin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve nakit transferlerinin gerçekleştirildiği banka hesaplarına ilişkin kayıtlar yetkilendirilmiş kuruluşlarca takip edilebilir şekilde tutulacak. Yetkilendirilmiş kuruluşlar vasıtasıyla transfer edilebilecek azami kripto varlık miktarı ve bunların cari değerine ilişkin limitlere dair Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü doğrultusunda Kurulca belirleme yapılabilmesi beklenmektedir.
3.3. Saklama Hizmetleri
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerinin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin, Kurul tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankalararası Kart Merkezi tarafından uygun görülen bankalarca veya Kurulca yetkilendirilmiş diğer kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulmasının zorunlu olması beklenmektedir.
3.4. Platform ve Müşteri Arasındaki Sözleşme
Kripto varlık alım satım platformları ile bu platformlarda işlem yapmak isteyen müşteriler arasında imzalanan sözleşmeler yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın Kurul’un yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecektir.
3.5. Cezai Sorumluluklar
İzne tabi olacak faaliyetler çerçevesinde, İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkilileri üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmektedir. Aynı zamanda yine 5411 sayılı Kanun’un “Zimmet” maddesine benzer olacak şekilde zimmet suçuna ilişkin bir hükmün eklenmesi beklenmektedir.
3.6. Kurula Belirleme Yetkisinin Verilmesi Beklenen Diğer Hususlar
3.6.1.Yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılması konusunda ilgili usul ve esasların Kurulca belirlenmesi beklenmektedir.
3.6.2.Kripto varlık alım satım platformları, yayın, ilan, reklam ve duyurularıyla ilgili olarak Kurulca belirlenen esaslara uyacaklardır.
3.6.3.Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının bilgi sistemleri denetimine ilişkin ilave usul ve esasların Kurulca belirlenmesi beklenmektedir.
3.6.4.Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına ilişkin yürürlüğe girecek Taslak çerçevesinde yönlendirilmesi gereken hususlarda Kurul’un düzenleyici işlem tesis tesis etmesi beklenmektedir.
Genel hatlarıyla, çoğu konu ve alanda Kurul’a ikincil düzenleme yapma yetkisi verilmesi beklenmekte olup, Kurul’un gerçekleştireceği ikincil düzenlemeler çerçevesinde sektör şekillenecektir.
3- İntibak Süreçleri
İlgili Taslaklar uyarınca, Kanun değişikliğinin yürürlüğe girdiği tarih itibariyle, kripto varlık alım satım platformu olarak faaliyet gösterenlerin, Kurulca çıkarılacak ikincil düzenleme yürürlüğe girene kadar faaliyetlerine Kurul’dan izin şartı aranmaksızın devam edebileceği, İkincil düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar yeni platform kurulamayacağı ve kurulmuş platformların faaliyetlerine başlayamaması beklenmektedir. Yeni kurulacak platformların ikincil düzenlemede belirlenen şartları sağlayıp Kurul’dan izin alınmasını müteakip faaliyetlerine başlayabilecekleri beklenmektedir.
4- Sonuç
2022 yılında Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından Türkiye gri listeye alınmıştı. Gri listeden çıkılması adına sektöre yönelik olarak yasal düzenlemelerin gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Zira ülkemizin kripto ekosistemindeki rolü ve nüfus yoğunluğu, teknolojiye olan ilgi ve bilgi düzeyi nedeniyle önümüzdeki dönemlerde kripto ekosistemindeki rolünün artacağı öngörülmektedir. Ülkemizde gerçekleştirilecek bu yasal düzenlemeler içerisinde, listeleme, saklama hizmetleri ve asgari sermaye gereklilikleri açısından kriterlerin belirlenmesi, kullanıcıların kripto varlıklarının güvenliğinin sağlanması ve platformlar için lisanslama şartlarının getirilmesinin sektörü olumlu yönde etkileyeceği görüşündeyiz.
Av. Ali ERŞİN’in 7. Sayı’daki “Kripto Para Borsaları ve Hak İhlalleri” isimli yazısını bağlantıdan okuyabilirsiniz.
Kripto Para Hukuku alanındaki tüm blog yazılarımıza bağlantıdan ulaşabilirsiniz.